بنیاد مسکن انقلاب اسلامی براساس فرمان تاریخی حضرت امام خمینی (ره) درتاریخ 21 فروردین 1358 مبنی برافتتاح حساب 100 به منظور تامین مسکن محرومان و توسعه وعمران روستاهای کشور و ساخت واحدهای مسکونی در شهرها در چهارچوب سیاست‌ها وبرنامه‌های دولت در راستای کمک به اقشار کم درامد و باز سازی مناطق اسیب‌دیده تاسیس گردید.
ارکان و ساختار تشکیلاتی بنیاد:
- شورای مرکزی بنیاد
- رییس بنیاد
- معاونین ستاد مرکزی
- مدیران کل ستاد مرکزی
- مدیران کل بنیادمسکن استان‌ها و رؤسای شعب بنیاد
اهم وظایف بنیاد مسکن انقلاب اسلامی طبق اساسنامه مصوب مجلس شورای اسلامی:
- مطالعه و بررسی در زمینه تشخیص و تعیین نیازمندی‌های مسکن محرومان اعم از روستایی و شهری و فراهم اوردن موجبات اجرای آن با مشارکت همکاری و خودیاری مردم ودستگاه‌های مختلف.
- احداث واحدهای مسکونی ارزان قیمت برای محرومین و اقشار کم درآمد با مشارکت مردم، همکاری و هماهنگی دستگاه‌های ذیربط در روستاها و شهرها
- تهیه زمین مورد نیاز طرح‌ها و پروژه‌های بنیاد و آماده‌سازی ان‌ها
- کمک در جهت تامین مصالح ساختمانی کشور از طریق تولید تهیه و توزیع
- نظارت بر پرداخت و مصرف وام‌های قرض‌الحسنه مسکن روستایی و ارزان قیمت شهری که از محل منابع مالی و سیستم بانکی کشور تامین می‌شود
- تهیه طرح‌های هادی و اصلاح معابر در روستاها با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط و اجرای آن با مشارکت مردم از محل اعتبارات مصوب واگذاری دولت
- تهیه و ارایه طرح‌های لازم برای بازسازی مناطق مسکونی روستایی اسیب دیده در اثر جنگ سیل زلزله و سایر سوانح طبیعی و اجرای ان‌ها با مشارکت مردم و هماهنگی با سازمان‌ها و دستگاه‌های ذیربط
- مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی روستایی
- اجرای طرح مسکن مهر در شهرهای زیر 25000 نفر جمعیت
بند «د» ذیل تبصره 6 بودجه سال 1386 کل کشور بر تأمین مسکن مناسب برای آحاد ملت به خصوص اقشار کم درآمد تأکید جدی داشته و جهت نیل به اهداف تعیین شده راهکارهای متعددی از جمله اجاره بلند مدت زمین در چارچوب حق بهره‌برداری از زمین‌های دولتی به منظور کاهش قیمت واحدهای مسکونی و حذف قیمت زمین از قیمت تمام شده واحد مسکونی را پیشنهاد نمود.
دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه اجرای بند د تبصره 6 قانون بودجه سال 86 توسط وزارت مسکن و شهرسازی در جهت اجرایی شدن اهداف طرح مذکور تهیه و در تاریخ 1386/04/13 توسط وزیر محترم مسکن و شهرسازی ابلاغ گردید که طی تبصره 4 ذیل بند «ب» آن، کلیه وظایف وزارت مذکور در خصوص اجرای طرح مسکن مهر در شهرهای زیر 12000 نفر اعم از تهیه زمین، دریافت لیست متقاضیان پالایش شده از وزارت تعاون و معرفی متقاضیان به بانک‌های عامل جهت اخذ تسهیلات و نظارت بر تهیه طرح‌های آماده‌سازی تفکیکی و عملیات آماده‌سازی و عملیات ساخت واحدها به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی واگذار گردید.
دولت محترم در جهت پیشبرد اهداف یادشده در زمینه تولید و عرضه مسکن، قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن را تهیه و به عنوان لایحه یک فوریتی در تاریخ 1386/03/01 جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد و متعاقباً مجلس شورای اسلامی نیز در تاریخ 1387/02/25 قانون مذکور را با تأیید شورای محترم نگهبان مصوب نمود.
در تاریخ 1387/09/18 طی مصوبه هیأت محترم دولت و با امضای معاون اول محترم رئیس جمهور در شهرهای زیر 25000 نفر جمعیت اقدامات مربوط به مسکن مهر به قائم مقامی وزارت مسکن و شهرسازی به عهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار داده شد.
شیوه‌نامه اجرایی طرح مذکور در شهرهای زیر 25000 نفر جمعیت با مبنای واگذاری مسئولیت کلیه امور مسکن مهر به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تاریخ 1388/02/07از سوی وزیر محترم مسکن ابلاغ گردید که به همراه فرم‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی پیوست آن مهمترین منبع و مرجع طرح مذکور در شهرهای زیر 25000 نفر جمعیت می‌باشد.
اقدامات مقرراتی
بنیاد مسکن پس از تصویب شیوه‌نامه مذکور به صورت پیگیر و مجدانه در راستای تحقق اهداف طرح مذکور با استفاده از پتانسیل بالای خود و شبکه گسترده ادارات و شعبات در سطح شهرستانها و شهرهای کشور تمام تلاش خود را به کار بسته و در تعامل فراگیر با بانک مسکن که به عنوان بانک عامل پرداخت‌کننده تسهیلات بخش مسکن می‌باشد همکاری گسترده‌ای در پیش گرفته تا آنجا که در بسیاری از موارد با پیشنهاد بنیاد مسکن تبصره‌ها و اصلاحیه‌های متعددی در جهت تسریع و پیشبرد طرح به آن اضافه شده که از مهمترین آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد.
پیش‌بینی راهکارهای مختلف برای تأمین اراضی اجاره بلند مدت به روش‌های ذیل:
- استفاده از زمین‌های دولتی در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی
- استفاده از زمین‌های ملی در اختیار سازمان‌های دولتی غیر از وزارت مسکن و شهرسازی مانند منابع طبیعی و غیره
- زمین‌های توافقی به صورت توافق با مالکین حقیقی و حقوقی
- اراضی در اختیار بنیاد مسکن به عنوان نهاد عمومی غیردولتی
- پرداخت وام به متقاضیان دارای زمین ملکی، با حفظ مالکیت اشخاص بر عرصه و عیان
- معرفی متقاضیان جهت اخذ تسهیلات 150 میلیون ریالی از ابتدا در زمین‌هایی که امکان ساخت واحد مسکونی، همزمان با اجرای عملیات آماده‌سازی وجود دارد
- ساخت یک تا 2 واحد به صورت اضافه اشکوب بر روی واحد مسکونی دارای استحکام بنا و یا تخریب واحد مسکونی فرسوده موجود و ساخت 3 واحد مسکونی تحت شرایط تعریف شده طرح
- ارائه راهکار جهت پرداخت تسهیلات به زمین‌های ملکی فاقد سند که گامی مؤثر و بزرگ در جهت پیشبرد طرح و عبور از موانع موجود می‌باشد
- معرفی متقاضیان به بانک با دستور تهیه نقشه جهت انعقاد پیش قرارداد تعیین مهلت برای اخذ پروانه ساختمانی و ارائه به بانک جهت انعقاد قطعی قرارداد مشارکت مدنی
پرداخت یارانه‌های مسکن مهر، مصوب وزارت محترم مسکن و شهرسازی با سرفصل‌های:
- کاهش هزینه صدور پروانه ساختمانی ومحدود نمودن آن به حداکثر 100.000 ریال در هر مترمربع
- تخفیف 50% هزینه صدور پروانه ساختمانی و 50% باقیمانده بصورت اقساط 36 ماهه
- کاهش هزینه‌های مهندسی و محدود نمودن آن به حداکثر 30.000 ریال در هر مترمربع
- کمک هزینه تهیه طرح آماده‌سازی به مبلغ 10.000.000 ریال برای هر هکتار زمین اجاره 99 ساله
- کمک هزینه تهیه طرح معماری و سازه به مبلغ 2.000.000 ریال برای هر واحد مسکونی 99 ساله و ملکی
- تقسیط 2 ساله هزینه دریافت انشعابات آب، برق و گاز از زمان بهره‌برداری واحد احداثی
- صدور پایان کار عملیات ساختمانی از سوی شهرداری‌ها
سازمان‌های وابسته به بنیاد مسکن
از ابتدا فعالیت تعداد 802 واحد مسکونی توسط سازمان توسعه مسکن در سطح استان واگذار و در دست ساخت است .
بنیاد بتن از بدو تاسیس تاکنون نسبت به تهیه مصالح ساختمانی ازقبیل ماسه، جدول، بلوک، تیرچه بلوک و آجر شیل درسطح استان اقدام نموده است.
شرکت ساخت آزما، کنترل کیفیت بتن، خاک، زیرسازی و آسفالت کلیه پروژه‌های بنیاد مسکن استان و دستگاه‌های اجرایی مرتبط دراستان را بر عهده دارد.